کد مطلب:46722 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:86

گنجینه پرسمان » قرآن

منظور از اين كه ميگويند: قرآن كريم در سوره حمد خلاصه ميشود و سوره حمد در بسم الله الرحمن الرحيم چيست؟

سوره حمد، اساس و ريشه قرآن ميباشد. به تعبير پيامبر گرامي(ص) ام الكتاب است كه خداوند مثل آن را نه در تورات و نه در انجيل و نه در زبور نازل نكرده است.

اين سوره از نظر لحن و آهنگ، با سورههاي ديگر فرق روشني دارد. سورههاي ديگر همه به عنوان سخن خداوند است، اما سوره حمد از زبان بندگان است. در اين سوره، خداوند طرز مناجات كردن و سخن گفتن و ادب بندگي و رسيدن به مقام عبوديت را به بندگانش آموخته است، و اين چيزي است كه خداوند جهت تكامل فرد و جامعه از جهت معنوي، با نزول قرآن مجيد، دنبال ميكند.

در جواب اين كه مراد از خلاصه شدن سوره حمد در بسم الله الرحمن الرحيم چيست؟ عنوان ميداريم كه: براي پاينده بودن يك برنامه و مكتب و جاويد ماندن آن، آن هم كتابي مانند قرآن مجيد، بايد آن را به وجود پايدار و جاويداني همانند الله ارتباط دهيم كه فنا در ذات او راه ندارد، چرا كه همه وجودها به سوي زوال و كهنگي ميروند، و تنها چيزي كه باقي ميماند، ذات لا يزال الله ميباشد. اگر نامي از پيامبران الهي باقي است، به علت پيوندشان با خدا و عدالت و حقيقت است كه كهنگي در آن راه ندارد. از ميان تمام وجودها، آن كه ابدي و ازلي است، تنها ذات پاك خدا است، به همين دليل بايد هر كاري با نام او آغاز و به او ختم گردد و از ذات پاك او استمداد نمود. از همين رو در نخستين آيه ميگوييم: بسم الله الرحمن الرحيم. وقتي از نظر واقعيت و معناي سورهها خصوصاً سوره حمد با الله پيوند خورد، در مسير و هدف صحيح و واقعي خود پايدار ميمانند. به همين جهت در حديث پيامبر(ص) ميخوانيم: كل أمر ذي بال لم يذكر فيه اسم الله فهو أبتر؛ هر كار مهمي كه بدون نام خداوند شروع شود، بي فرجام است.(1) علي(ع) فرمود: هر عملي كه با نام خدا شروع شود،خجسته و مبارك است.(2)

براي فهم بيشتر بايد به آثار عرفاني در اين باره مراجعه كنيد.

پينوشتها:

1 - علامه مجلسي(ره)، بحارالانوار، ج 16، باب 58.

2 - آية الله مكارم شيرازي، تفسير نمونه، ج اول، ص 14، و ج 13، ذيل آيه 87 سوره حجر، با تلخيص.